Mjesec: Maj 2020.

Autobiografiju je Nušić napisao 1924. godine,kada je već bio zreo, ostvaren i ugledan srpski pisac. Po mnogima je ovo Nušićevo najduhovitije delo. Pozicija pisca, uz njegov komediografski dar, presudno je uticala na karakter ovog dela i na piščevu svest o autobiografiji kao književnom ili publicističkom delu.

Retki su naši književnici koji su u formi autobiografije pisali o vlastitom životu, a samo je Nušić u svom životopisu tretirao sebe kao junaka komedije. Upravo činjenica da delo poseduje glavnog junaka i opisuje njegov život kao svojevrsnu pustolovinu svrstava Autobiografiju u lepu književnost, odnosno čini je vrstom romana.

Preporučila Anisa Karaahmetović Fetahović

Priča Ivana Galeba je, zapravo priča o vremenu i o onom ja ko-je je nestalo u tom vremenu. Vladan Desnica (1905-1967) je nastojao da pronađe najbolji oblik za tu priču. Otuda mu se nametnula potreba da i čitoaca uvede u probleme vezane za pričanje priča, pošto je samo na taj način mogao da mu pokaže koliko je “šta” u književnosti suštinski vezano za “kako”. Time je Desnica došao u priliku da svoj roman izgradi kao modernu književnu tvorevinu koja neke od najvažnijih ideja u tzv. naukama o čoveku pretvara u romaneskno gradivo na jedinstven način – tako što ih „potapa” u dramu i tragediju umetnika koji ostaje bez svega, sa jedinim uporištem u uspomenama, u svesti da je mnogo toga bilo i da on to mora da uvede u priču, pošto je priča jedini način da se sačuva ljudsko osećanje i ona životna podloga koja ga je izazvala, koja mu je dala sadržaj.

Ljubica je komedija hrvatskog književnika Augusta Šenoe. Objavljena je 1865., a praizvedena 1868. godine.

Sastoji se od tri čina. Prikazano je društvo onovremenog Zagreba i kritizirani su određeni problemi i tipovi ljudi. Ismijan je viši stalež (plemići, lihvari) i njihovi nedostaci – u likovima Ljubice Ružić, Grahovca, Luje, Barunice i Paunovićke. Također je ismijana idealizacija hrvatskog pjesnika – lik Vlatka Cvjetinića. Očita je i subverzivna tendencija komedije – likovi iz nižih staleža su pozitivni i žrtve su višeg sloja. Također je vrlo snažna nacionalna dimenzija djela – na više je mjesta spomenuto hrvatstvo, hrvatska književnost, Hrvati kao pošten narod itd.

Drama je nakon svoga prvog izvođenja bila na udaru ondašnje kritike zbog svojih nerealnih likova i jednostavne fabule. Noviji kritičari slažu se da su likovi suviše tipski, već korišteni i neuvjerlji (npr. Branko Gavella kaže da su “odjeveni kostimima iz kazališne ropotarnice”). Prigovor također ide lošoj dramskoj tehnici – previše monologa, često govorenje “za sebe” itd.

No važnost ovog djela jest u tome što je Ljubica zapravo početak hrvatskog dramskog realizma. Šenoa je upotrijebio tipove likova koje su noviji dramatičari koristili u svojim djelima.

Svojevremeno najčitanija knjiga na našim prostorima, jedna od najtiražnijih knjiga srpske književnosti XX veka (200.000 primeraka u preko 15 izdanja), Dorotej je roman na ivici žanra, ni istorijski, ni psihološki, ni polifoni, ni ljubavni, a opet klasik koji kroz više glasova svojih junaka pripoveda o kaluđeru-vidaru u srednjovekovnoj Srbiji, strancu u ovom svetu, koji strada sa svoje dobrote i čiste ljubavi.

Preporučila Mersiha Kardović